Rubia

Rubia Tinctorum, meekrap, is eeuwenlang in Zeeland gekweekt. Getuige hiervan zijn de meestoven die her en der nog in de provincie zijn te vinden. In een meestoof worden de wortels van de plant gedroogd en tot stukjes of poeder vermalen. De pigmenten in meekrap geven de typisch oranje-rode kleur aan  vezels.

foto: wikipedia

Meekrap wordt in Zeeland al vanaf de 12e eeuw gekweekt. Bodem en klimaat zijn  hier ideaal voor de meekrapplant. De 'Krabbenkreek' bij Sint Annaland en de bijnaam van Bergen op Zoom 'Krabbengat' hebben dan ook alles met de meekrapcultuur te maken en niets met de (Noordzee)krab.
De laatste jaren is er een opleving in het kweken van meekrap. In Steenbergen (Noord-Brabant) is er een fabriek die de meekrap tegenwoordig verwerkt. Meer informatie en een filmpje vind je hier.

De afgelopen jaren ben ik aan het experimenteren geweest met meekrap. Mijn ervaringen wil ik graag met jullie delen. De kleur'kracht' van poeder is hoger dan van meekrapbrokken. Ik werk daarom alleen met poeder. Verder gebruik ik aluin (te koop bij de apotheek) om de wol te beitsen. De wol die ik gebruik is altijd schoon. Soms verf ik de wol vooraf, soms is die al gesponnen.
Ook linnen kun je beitsen met meekrap. Ik heb dit zelf nog niet geprobeerd. Hiervoor moet je beitsen met een mengsel van aluin en tannine.

foto: Jeanet Jaffari-Schroevers

Het is moeilijk om het kleurproces in de hand te houden. Het is mij nog niet gelukt met meekrap 'egaal' te verven. Sommige delen zijn roder, andere delen meer oranje. Dat is niet echt een probleem, maar ik ben nog steeds bezig mijn proces te verbeteren.

Eerst moet de wol worden gebeitst. Daarvoor gebruik ik 20 gram aluin per 100 gram wol. De aluin los ik op in ruim water, dan gaat de wol er bij. Vervolgens verwarm ik het water tot 90 C. Ik gebruik hierbij een vloeistof thermometer. Het water blijft een uur op deze temperatuur.
Je moet nu niet in het water roeren, dan kan de wol vervilten. Na een uur gaat het gas uit en laat ik de wol en het water afkoelen. De wol hoeft hierna niet te worden gespoeld. Langer beitsen geeft geen ander effect dan een uur beitsen.

Afhankelijk van de intensiteit die ik wil bereiken gebruik ik 25 - 50 gram poeder per 100 gram wol. Meekrappoeder ruikt lekker naar thee als je het 'oplost' in water. De meekrap gaat in ruim water, dan gaat de wol er bij. Voor mijn eigen gemak doe ik de wol in een grote lingeriezak. Dan vis je alle wol er na het verven in één keer uit.

Dan gaat de pan op het vuur. Verwarm het water tot maximaal 70 C voor een oranje tot rode kleur. Als de tint meer bruin moet worden verwarm dan tot boven de 70 C, maar niet warmer dan 90 C. Bij een te hoge temperatuur wordt de kwaliteit van de wol minder. Verf minimaal 1 uur. Langer verven zorgt voor een diepere kleur.

Vervolgens laat ik wol en water afkoelen. Dan spoelen en laten drogen.

De koon met wol die in dit bericht is afgebeeld heb ik op de verwarming laten drogen. Dat mag natuurlijk eigenlijk helemaal niet ;-). Maar, omdat het anders wel een jaar duurt (bijna dan) voor én de kartonnen koon én de wol droog zijn heb ik dat deze keer wel gedaan.

Als er lezers zijn met meer ervaring met het verven met meekrap, dan hoor ik graag hun tips.